Najważniejszą rzeczą, jaką możemy zrobić, by nasz kanarek nie chorował, to zapobiegac wszelkim dolegliwościom, w skrócie: pilnować, aby otrzymywał świeży pokarm (zaniepokoić nas powinien stęchły, nieświeży zapach, pajęczynki łączące ziarenka, wilgoć, etc.), podawać świeżą zielonkę, zawsze w miarę suchą, zapewnić kanarkowi spokój i miejsce bez przeciągów oraz bardzo dokładnie go obserwować.

Zdrowy ptak jest:

wesoły,
radośnie ćwierka lub śpiewa,
chętnie się kąpie,
często czyści piórka,
jest ciekawski,
chętnie słucha, kiedy się do niego mówi,
nie zachowuje się nerwowo,
ma apetyt.

Chory ptak jest:

apatyczny,
smutny,
zwisają mu skrzydełka,
ma katar (wydzielina z nosa),
może mieć przyspieszony lub szybki oddech,
drapie się,
ma zaropiałe oczka,
może mieć opuchnięte, bolące łapki,
ma biegunkę,
w kale znajdujemy krew,
ma brudny, oblepiony kuperek,
ma wzdęty, czerwony brzuszek,
uporczywie przesiaduje na podłodze klatki.

Oczywiście objawy różnych dolegliwości mogą występować razem lub osobno i też nie każde kichnięcie kanarka jest już powodem do zaniepokojenia. Kluczem do szybkiego reagowania na wszelkie choroby jest uważne obserwowanie swojego pupila i nieodkładanie wizyty u weterynarza do ostatniej chwili. Pamiętajmy o tym, że zdiagnozowanie choroby u kanarka jest niezwykle trudne i im szybciej to nastąpi, tym szybciej będzie można zastosować odpowiednie leczenie, a tym samym ulżyć ptaszkowi w cierpieniu. O ile to możliwe, chorego ptaka umieszczamy w osobnej klatce, podgrzewamy do temp. 18 stopni Celsjusza (może być to pomieszczenie specjalistyczne z regulowaną temperaturą lub lampka na biurko, którą umieszamy nad klatką), eliminujemy zielony pokarm, podajemy sucharki i zapewniamy ptaszkowi spokój. Aby przewieźć go do lecznicy, przekładamy go do trasportówki, najlepiej by była to drewniana, ciasna skrzynka z otworkami, ale może może też być wykonana z kartonu. Jeśli na dworze jest zimno lub wieje silny wiatr, wstawiamy transportówkę do pudła wyściełanego kocem, aby ptaka dodatkowo nie wyziębić.

Najczęściej spotykane choroby u kanarków

Biegunka

Mogą ją spowodować duże wahania temperatury, nieświeży pokarm, zbyt dużo zieleniny (zwłaszcza mokrej), stres, zdenerwowanie, etc. Choremu kanarkowi podajemy do picia rumianek, eliminujemy zielony pokarm, a do karmy dosypujemy węgiel. Gotowy, drobny węgiel można kupić w sklepach zoologicznych, ale można też rozdrobnić zwykły i dosypać do pokarmu. Biegunka jest dla ptaka wyczerpująca i pozbawia jego organizm soli mineralnych oraz wody, dlatego też, jeśli nie minie po 2 dniach, należy udać się po poradę do lekarza weterynarii. Jeśli w naszej lecznicy jest laboratorium, możemy zanieść próbkę kału do badania.

Zaparcie jaja

Zdarza się zwłaszcza u młodych samic. Przyczyna leży na ogół w zbyt małej ilości wapnia w podawanym pokarmie oraz zbyt niskiej temperaturze (kanarkom nie powinno się pozwalać na lęgi w temperaturze niższej niż 15 stopni Celsjusza). Samiczka jest smutna, cierpi, stoi na podłodze klatki z szeroko rozstawionymi łapkami i ciężko oddycha, może mieć otwarty dziobek. W takiej sytuacji należy zapewnić jej ciepło i spokój, a jeśli nie zniesie jaja w przeciągu 2-3 godzin, trzeba udać się do weterynarza.

Ptasia ospa

Ta ciężka choroba prawie zawsze kończy się śmiercią. Pojawia się na ogół pod koniec lata, rzadko u pojedynczych ptaków, częściej w stadach. Objawem są pęcherze na nogach, głowie i skrzydłach. Bez pomocy weterynarza się nie obejdzie.

Salmonelloza

Gubienie piór

Poza normalnymi okresami pierzenia gubienie piór może być spowodowane stresem, nieodpowiednim żywieniem, pasożytami zewnętrznymi lub ogólnym osłabieniem organizmu. Ptakowi należy podawać minerały (np. w postaci mieszanki witamin dosypywanych do karmy) oraz wapno, z diety usuwamy pokarm jajeczny i zastępujemy go świeżym ogórkiem.

Zapalenie żołądka i jelit

Powodowane przez przeziębienie, nieświeży pokarm, zbyt obfite mieszanki jajeczne, mokrą zielonkę, etc. Brzuch ptaka jest wzdęty i często czerwony, kał wodnisty (biegunka), ptak jest niespokojny, osowiały, ma przyspieszony oddech, samce przestają śpiewać, ptaki siedzą napuszone, chowają głowę pod skrzydło. W późniejszym stadium choroba jest na ogół śmiertelna.Wcześniej kanarka należy odizolować od innych, zapewnić mu temperaturę 18 stopni Celsjusza oraz ciszę is pokój. Do jedzenia podajemy wyłącznie: kanar, mak, owsik, proso i suchary. Zamiast surowej wody, podajemy gotowaną lub zamieniamy ją na rumianek słodzony miodem. Absolutnie nie podajemy zielonki i pokarmów miękkich. Codziennie wymieniamy podłoże w klatce.

Chrypka

Jeśli nie jest cechą wrodzoną, charakterystyczną dla ptaka (moja samiczka ma chrypkę od zawsze), jest powodowana na ogół przez przeciągi. Kanarek (samiec) przestaje śpiewać, charczy, czasem ma przyspieszony oddech. Podajemy mu do picia rumianek, lekko osłodzony miodem, niwelujemy wszelkie przeciagi i zapewniamy ciepło.

Aspergiloza

Wywołuje ją grzyb aspergillus, a jej przyczyna jest zagrzybiony, nieświeży pokarm. Objawy to duszności, otwarty dziób, ciężki oddech, wyciek z nosa. Choroba we wczesnym stadium jest uleczalna. Najlepiej zasięgnąć porady lekarza. Klatkę należy dokładnie wyczyścić i zdezynfekować.

Zapalenie spojówek

Powodowane przez przeciągi. Ptakowi łzawią oczy, często są sklejone i zaropiałe. Leczymy je przemywając kanarkowi oczy rumiankiem. Jeśli w ciągu 2-3 dni nie nastąpi poprawa, należy zasięgnąć porady lekarza weterynarii, gdyż przyczyną choroby może być również infekcja bakteryjna.

Rany, zwichnięcia i złamania

Drobne ranki i skaleczenia goją się bez problemu same, bez naszej interwencji. Jeśli zdarzy się, że podczas przycinania pazurków, paluszek kanarka będzie krwawił (cięcie za daleko, uszkodzone naczynko krwionośne), zasypujemy skaleczenie mąką pszenną lub proszkiem antyseptycznym. Zwichnięć i złamań NIGDY nie leczymy sami. Jeśli istnieje podejrzenie złamania skrzydła, owijamy ptaka lekko bandażem i jak najszybciej transportujemy do lekarza. Jeśli ptak podczas lotów zderzy się z szybą, czy meblem, może doznać wstrząśnienia mózgu. Ptaka wkładamy wówczas do klatki, przykrywamy ją ciemnym materiałem i zostawiamy w spokoju. Jeśli nie nastąpi poprawa, trzeba poradzić się lekarza. Jeśli po zderzeniu kanarek nie może złapać tchu, można mu pomóc masując go delikatnie po gardle - powinien po chwili zacząć normalnie oddychać. Czasem kanarki bawiąc się obrączką powodują różne otarcia, czy wręcz złamania. Jeśli widzimy, że obrączka ptakowi wyraźnie przeszkadza bądź też jest zbyt ciasna, udajemy się do weterynarza, by ten obrączkę przeciął. Nie próbujmy robić tego sami, bo możemy ptakowi zrobić niechcący krzywdę.

Pasożyty zewnętrzne

- świerzbowce

Żerują na nogach, na dziobie i w okolicach oczu. Można je poznać po białych strupkach, które zostawiają na zaatakowanych miejscach. Kanarek przesiaduje często na podłodze klatki i dziobie ją, odczuwa uporczywe swędzenie, kręci się i jest niespokojny. Stosujemy maść przepisaną przez weterynarza, bardzo uważnie przestrzegając instrukcji (łatwo ją przedawkować).

- ptaszyńce

Są to roztocza żywiące się krwią ptaków, powodujac na ich ciele małe ranki. W dzień ukrywają się w różnych zakamarkach klatki, atakują w nocy. O ich obecności przekonamy się przykrywając klatkę na noc białym prześcieradłem. Rano będą na nim czerwone lub ciemne punkciki. Ptaszyńce zwalczamy środkami roztoczobójczymi, klatkę dezynfekujemy, wszelkie elementy drewniane i wiklinowe wyrzucamy. Klatkę dobrze jest wyszorować gorącą woda z dodatkiem sody żrącej lub z preparatami pasożytobójczymi (lekarz weterynarii doradzi odpowiedni środek). Ptaki leczy się zasypką (np. pularyl) lub lekiem w sprayu (np. arolap).

- piórojady

Wyglądem przypominają duże wszy. Pasozytują na spodniej stronie skrzydeł i dużych piór. Atakują tylko słabe, chore lub mocno zestresowane ptaki. Leczy się je zasypkami (trzeba poradzić się weterynarza), a klatkę należy dokładnie zdezynfekować.

Sternomatoza

Wywołuje ją grzyb atakujący jamę ustną i język ptaka. Przyczyną jest stęchły pokarm, nalezy go przed podaniem dobrze obejrzeć, stęchły śmierdzi i nie należy pod żadnym pozorem takiego ptakowi podawać. Na chwilę obecną nie ma sposobu leczenia sternomatozy.

Obstrukcja

Ma miejsce wówczas, kiedy ptak nie może się wypróżnić. Jest nastroszony, apatyczny, nie śpiewa, wyraźnie jest smutny i próbuje dziobem pomóc sobie w oddaniu kału. Może mieć wzdęty brzuszek. Z klatki wyjmujemy pokarm suchy, podajemy kanarkowi kilka kropel jadalnego oleju i czekamy. Jeśli to nie pomoże, należy skontaktować się z weterynarzem.